Kontakt dermatit, cildin belirli bir maddeyle temas etmesi sonucu gelişen iltihaplı, kaşıntılı ve kızarık bir cilt reaksiyonudur. İki ana tipi vardır:
Alerjik kontakt dermatit, bağışıklık sisteminin maddeye karşı aşırı tepki vermesiyle oluşur.
İrritan kontakt dermatit ise deterjan, sabun, asit gibi tahriş edici maddelerin cildi zedelemesiyle gelişir.
En sık eller, yüz ve boyun bölgesinde görülür.
Konkakt dermatitin irritan kontakt dermatit ve alerjik kontakt dermatit olmak üzere iki farklı türü bulunmaktadır. İrritan kontakt dermatit kimyasallar gibi cildin doğrudan tahriş edici maddelerle temas sonucu ortaya çıkar ve en sık rastlanan türüdür. Alerjik kontakt dermatit ise cildin alerjenlere maruz kalmasıyla gelişir ve bağışıklık sisteminin bu maddelere karşı gösterdiği reaksiyondur. Kontakt dermatit ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarma gibi semptomlara neden olmaktadır. Bu durum hastanın günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir. Bu belirtiler ortaya çıktığında mutlaka uzman desteği alınmalıdır.
Kontakt Dermatit Neden Olur?
Kontakt dermatit derinin irritanlara (tahriş edici maddeler) veya alerjenlere (alerjik reaksiyonlara sebep olan maddeler) maruz kalmasıyla tetiklenmektedir. İrritan kontakt dermatit en yaygın türüdür ve cildin deterjanlar veya solventler gibi kimyasallara maruz kalmasıyla oluşur. Alerjik kontakt dermatit ise belirli bir maddeye karşı gelişen alerjik bir reaksiyondur. Bu maddeler arasında nikel veya bazı kozmetik ürünleri bulunmaktadır.
Kontakt Dermatit Çeşitleri Nelerdir?
Konkakt dermatitin irritan kontakt dermatit ve alerjik kontakt dermatit olmak üzere iki farklı türü bulunmaktadır.
İrritan Kontakt Dermatit
İrritan kontakt dermatit derinin çeşitli kimyasallarla doğrudan teması sonucunda meydana gelen en yaygın kontakt dermatit türüdür. Genellikle deterjanlar, asitler, alkoller ve çözücüler gibi maddelerin ciltle temas etmesiyle gelişir. İrritan kontakt dermatitin belirtileri arasında cildin kızarması, ağrı, yanma, kaşıntı, kuruma ve çatlamalar bulunmaktadır.
Alerjik Kontakt Dermatit
Alerjik kontakt dermatit belirli maddelere karşı gelişen bir alerjik reaksiyon sonucunda ortaya çıkan bir tür cilt iltihabıdır. Bağışıklık sisteminin zararsız olarak kabul edilebilecek bir maddeye (alerjen) aşırı tepki göstermesi ile ortaya çıkar ve hastanın günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir. Alerjik kontakt dermatitin gelişmesi için öncelikle cildin alerjenle bir veya daha fazla kez temas etmesi ve bu sayede alerjene karşı hassasiyetin gelişmesi gerekmektedir. Kauçuk ürünler, toksik olmayan bitkiler, nikel gibi alerjenler alerjik kontakt dermatiti tetikleyebilir.
Kontakt Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Kontakt dermatit belirtileri, temas eden bölgede kızarıklık, kaşıntı, yanma hissi, kuruluk, su dolu kabarcıklar ve pullanma şeklinde ortaya çıkar. Ciltte tahriş veya alerjenle temas devam ederse, lezyonlar yayılabilir ve kronikleşebilir. Genellikle belirtiler temas sonrası birkaç saat veya gün içinde başlar. En sık nedenler arasında nikel, parfüm, kozmetik ürünler, lateks ve temizlik maddeleri bulunur. En yaygın görülen kontakt dermatit belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Kızarıklık
- Kaşıntı
- Ciltte kabarma veya blister oluşumu
- Kuruluk ve çatlaklar
- Ciltte yanma veya batma hissi
Kontakt Dermatit Nasıl Teşhis Edilir?
Kontakt dermatit teşhisi için uzman hekim hastanın yaşadığı semptomları değerlendirecek ve cildin hangi reaksiyonları gösterdiğini inceleyecektir. Gerekli görüldüğünde kontakt dermatit teşhisi için patch testi de uygulanabilmektedir. Patch testinde farklı alerjenler cildin küçük bir bölgesine uygulanır ve reaksiyon gözlemlenir.
Kontakt Dermatit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kontakt dermatit tedavisinde, öncelikle cildi tahriş eden veya alerjiye neden olan maddeyle teması kesmek gerekir. Hafif vakalarda nemlendirici kremler ve soğuk kompres rahatlama sağlar. Şiddetli durumlarda doktor kontrolünde kortizonlu kremler veya antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Alerjik kontakt dermatit şüphesinde, yama testi (patch test) ile alerjen madde tespit edilerek uzun vadeli korunma sağlanabilir. Tedavi ve iyileşme süreci kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir. Bu süreçte uzman hekimin uyguladığı tedavi takvimine uymak son derece önemlidir.
Kontakt Dermatit İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Kontakt dermatit belirtileri yaşayan hastalar cilt hastalıkları konusunda uzman olan hekimlerin bulunduğu alerji bölümüne başvurmalıdır. Uzman hekim tarafından belirtiler ve hastanın sağlık öyküsü incelenecek, en uygun tedavi şekli uygulanacaktır.
