Anafilaksi vücudun alerjenlere aşırı ve ciddi bir şekilde tepki vermesi sonucu ortaya çıkmaktadır ve hızla ilerleyebilen, hayati tehlike taşıyan bir alerjik reaksiyondur. Eğer tedavi edilmezse ölümcül olabilmektedir, bu sebeple acil olarak tıbbi müdahale gerektirir. Anaflaksi belirtileri arasında boğaz şişmesi, nefes darlığı, düşük tansiyon, kusma gibi belirtiler bulunur.
Anafilaksi Nedenleri Nelerdir?
Anafilaksiye sebep olabilecek başlıca alerjenler arasında yiyecekler, ilaçlar, böcek sokmaları ve lateks gibi maddeler bulunmaktadır. En yaygın gıda alerjenleri arasında yer fıstığı, ağaç fıstıkları (örneğin badem ve ceviz), balık, kabuklu deniz ürünleri, süt ve yumurta sayılabilir.
Anafilaksi Nasıl Önlenir?
Anafilaksiyi önlemenin en iyi yolu bilinen alerjenlere maruz kalmaktan kaçınmaktır. Aynı zamanda aşırı duyarlılık sahibi kişilerin yanlarında her zaman epinefrin içeren bir otoenjektör taşımaları uzman hekim tarafından önerilebilmektedir. Anaflaksiyi önlemek için dikkat edilmesi gereken durumlar aşağıdaki gibidir:
- Anafilaksiye sebep olabilecek alerjenlerin tespiti bu reaksiyonları önlemenin en önemli adımıdır. Yer fıstığı, deniz ürünleri, yumurta, süt gibi gibi besinler, böcek sokmaları, kullanılan ilaçlar anaflaksiye neden olabilmektedir.
- Hasta dışarıda yemek yerken ve yemek sipariş ederken mutfak personelini alerjisi hakkında bilgilendirmelidir.
- Alerjenlere yanlışlıkla maruz kalındığı durumlar için acil bir eylem planına sahip olmak önemlidir. Anafilaksi durumunda nasıl tepki verileceği, kimin aranacağı ve acil durum ekipmanlarının nerede tutulması gerektiği önceden belirlenmelidir.
- Düzenli olarak alerji testleri yaptırmak önemlidir. Bu sayede alerjenlerin güncel listesi öğrenilebilir.
- Anafilaktik reaksiyon riski olan kişiler uzman hekim tarafından reçete edilen ilaçları her zaman yanlarında bulundurmalıdır.
Anafilaksi Belirtileri Nelerdir?
Anafilaksi belirtileri genellikle alerjene maruz kaldıktan hemen sonra başlamaktadır. En yaygın anafilaksi belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Şiddetli kaşıntı, döküntü
- Yüz, göz kapakları veya dudakların şişmesi
- Boğazda sıkışma hissi, nefes almada zorluk
- Hızlı nabız veya kalp atışında anormallik
- Baş dönmesi, şuur bulanıklığı veya bayılma
- Mide bulantısı, kusma veya ishal
Anafilaksi İçin Ne Yapılmalıdır?
Anafilaksi belirtileri gösteren bir kişi için hızlı hareket etmek kritik önem taşımaktadır. Anafilaksi belirtileri gösteren kişiler için yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:
- Vakit kaybetmeden 112’yi aranmalıdır
- Eğer kişi reçeteli bir epinefrin otoenjektörüne sahipse talimatlara uygun olarak vakit kaybetmeden enjekte edilmelidir.
- Kişinin rahat bir pozisyonda tutulması önemlidir. Eğer bilinci kapalıysa mutlaka yan yatırılmalıdır.
- Kişinin fazla alerjene maruz kalması mutlaka önlenmelidir.
Anafilaksi Teşhisi Nasıl Konulur?
Anafilaksi teşhisi genellikle hastanın semptomları ve alerjenlere maruz kalma öyküsüne dayanarak acil serviste konulmaktadır. Gerekli görüldüğünde uzman hekim tarafından kan testleri ve diğer biyomedikal testler de yapılabilir.
Anafilaktik Tepki Nasıl Tedavi Edilir?
Anafilaktik tepki hızlı bir şekilde müdahale gerektiren bir alerjik reaksiyondur. Anafilaktik tepki durumunda ilk ve en kritik adım hastaya epinefrin enjeksiyonunun uygulanmasıdır. Bu sayede reaksiyon hızlı bir şekilde durdurulabilir. Gerektiğinde uzman hekim tarafından ilave destek tedavisi uygulanmaktadır. Nefes almada güçlük çeken hastalara oksijen verilmekte, kan basıncını stabilize etmek ve dolaşımı desteklemek için sıvı takviyesi yapılmaktadır. Bunların yanı sıra gerekli görüldüğünde antihistaminikler ve kortikosteroidler gibi ilaçlar da uzman hekim tarafından reçete edilebilmektedir.
Otoenjektör Nedir?
Otoenjektör önceden dozu hazırlanmış epinefrin sağlayan taşınabilir bir cihazdır. Bu cihaz anafilaksinin ilk belirtilerinde hızlı bir şekilde epinefrin enjekte etmek için tasarlanmıştır. Otoenjektörlerin kullanımı acil bir anafilaktik reaksiyon sırasında hayati önem taşımaktadır. Otoenjektörler acil bir durumda herhangi bir kişinin kullanabilmesi için kolay formdadır. Otoenjektörler sayesinde ani gelişen anafilaksinin yol açtığı tehlikeli semptomlar hızlı bir şekilde hafifletilebilir.