Doğru zamanda kullanılmadığı takdirde diğer ilaçlar gibi antibiyotikler de yararlı olmaz. Hatta yarardan çok zarara bile neden olabilir. Antibiyotikler sadece bakterilerin neden olduğu hastalıkları tedavi eder; virüslerin neden oldukları hastalıkları tedavi etmez. Ayrıca tüm ilaçlar gibi antibiyotiklerin de yan etkileri vardır. Çocuklarda hangi durumlarda antibiyotik kullanmanın gerekliliği ile ilgili pek çok merak edilen vardır. Bu yazımızda çocuklarda antibiyotik kullanımı ile ilgili merak edilen soruları sizler için cevapladık.
Antibiyotikler nasıl çalışır?
Hem bakteri hem de virüsler hastalığa neden olur. Bakteriler canlı, tek hücreli organizmalardır ve antibiyotikler büyümelerini ve üremelerini durdurarak bu organizmaları öldürürler. Virüsler farklıdır: “Canlı” olarak kabul edilmezler ve ancak diğer canlı hücreleri istila ettikten sonra büyürler ve çoğalırlar. Vücudun bağışıklık sistemi bazı virüslerle savaşabilirken, antibiyotikler onlara karşı etkisizdir. Antibiyotikler bakterilerle savaştığı için viral hastalıklarda kullanılmazlar. Sadece bakteriyel hastalıklarda kullanılmaları gerekir.
Antibiyotikler dirençli bakterilere yol açabilir mi?
Antibiyotiklerin tekrar tekrar ve yanlış kullanımı dirençli bakterilere yol açabilir. Dirençli bakteriler, onları tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan antibiyotikler tarafından artık öldürülmeyen bakterilerdir. Bu dirençli bakteriler diğer çocuklara ve yetişkinlere de yayılabilir. Çocuğunuzun, daha geniş bir enfeksiyon yelpazesini tedavi edecek bir antibiyotik yerine, çocuğunuzun enfeksiyonuna en özgül olan antibiyotiği kullanması önemlidir. Çocuğunuz antibiyotiğe dirençli bir enfeksiyon geliştirirse, özel bir antibiyotik türü gerekebilir. Bazen bu ilaçların hastanede damar yoluyla verilmesi gerekir.
Antibiyotikler yan etkilere neden olur mu?
Çocuklarda bazı durumları tedavi etmek için antibiyotikler kullanıldığında sorunların ortaya çıkması mümkündür. Antibiyotiklerin sık ve uygunsuz kullanımı, bakterilerin değişmesine ve antibiyotiklere karşı direnç oluşturmasına neden olarak etkili tedavi için daha yüksek dozlar gerektirebilir. Antibiyotikler ayrıca vücutta ishale neden olabilen iyi bakterileri de öldürür. Bazı durumlarda antibiyotikler kötü bakterilerin çoğalmasına ve kontrol edilmesi zor enfeksiyonlara neden olur. Antibiyotikler ayrıca çocuklarda kızarıklık ve mide bulantısı gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Çocuğunuz geçmişte antibiyotiklere tepki gösterdiyse bunu mutlaka çocuğunuzun doktoruna bildirmeniz gerekir.
Çocuğum gerçekten kötü bir soğuk algınlığı geçiriyor. Doktor neden antibiyotik yazmıyor?
Soğuk algınlığına neredeyse her zaman virüsler neden olur. Antibiyotikler sadece bakterileri tedavi eder. Genel olarak, burun akıntısı, öksürük ve tıkanıklık gibi en yaygın soğuk algınlığı semptomları herhangi bir ilaç kullanmadan iyileşir. Pek çok küçük çocuk, yılda 6 ile 8 kez nezle olabilir. Bu nedenle doktorunuzdan antibiyotik vermesi için ısrarcı olmamanız gerekir. Çocuğunuzun doktoru, çocuğunuzun hastalığını teşhis ettikten sonra gerekli olması durumunda antibiyotik reçete edecektir.
Antibiyotikler tüm boğaz ağrılarını tedavi etmek için kullanılır mı?
Hayır; boğaz ağrılarının çoğuna virüsler neden olur. Çocuğunuzda boğaz ağrısı, burun akıntısı ve öksürük varsa, bunun nedeni muhtemelen bir virüstür. Antibiyotikler sadece A grubu streptokokların neden olduğu boğaz ağrılarını tedavi etmek için kullanılmalıdır. Virüslerin neden olduğu hastalıklar için antibiyotik kullanılmaz.
Bir antibiyotiğin etki etmesi ne kadar sürer?
Bakteriyel enfeksiyonların çoğu, bir antibiyotiğe başladıktan sonraki 48 ila 72 saat içinde iyileşme gösterir. Çocuğunuzun semptomları kötüleşirse veya 72 saat içinde düzelmezse, çocuğunuzun doktoruna durumu bildirmeniz gerekir.
Antibiyotikler kulak enfeksiyonlarını tedavi etmez mi?
Tüm kulak enfeksiyonlarının en az yarısı antibiyotiksiz geçer. Birçok gerçek kulak enfeksiyonuna virüsler neden olur ve antibiyotik gerektirmez. Bakterilerin neden olduğu bazı kulak enfeksiyonları bile antibiyotik kullanmadan kendiliğinden geçer. Çocuk doktorunuz çocuğunuzun kulak enfeksiyonunun antibiyotiğe ihtiyaç duymadığını belirtebilir. Ağrı genellikle kulak enfeksiyonunun ilk ve en rahatsız edici semptomu olduğundan, çocuğunuzun doktoru çocuğunuzun ağrısını hafifletmek için ağrı kesici önerecektir.
Uzmanlar, aşağıdaki durumlarda kulak enfeksiyonu için antibiyotik önermektedir:
- Çocuğunuz altı aylık veya daha küçükse,
- Çocuğunuz altı ay ile iki yaş arasındaysa ve orta ila şiddetli ağrısı varsa,
- Çocuğunuz şiddetli semptomlarla iki yaşında veya daha büyükse.
- Çocuğunuzun daha yüksek ateşi, daha şiddetli kulak ağrısı veya her iki kulak zarında enfeksiyon varsa, çocuğunuzun doktoru antibiyotik reçete edebilir.
Burundan sarı veya yeşil mukus akması bakteriyel bir enfeksiyon belirtisi değil midir?
Burundaki sarı veya yeşil mukus, otomatik olarak antibiyotik gerektiği anlamına gelmez. Soğuk algınlığı sırasında, burundan gelen mukusun kalınlaşması ve şeffaftan sarıya veya yeşile dönüşmesi normaldir. Bu genellikle 10 güne kadar sürebilen viral enfeksiyondan kaynaklanır. Sinüzit, burun ve sinüslerin astarının iltihaplanması anlamına gelen bir terimdir. Bir virüs veya alerji sinüzite neden olabilir ve bazı durumlarda neden bakteri olabilir. Çocuğunuzda şu belirtiler varsa bakteriyel sinüzit olabilir:
- 10 günden uzun süren ve iyileşmeyen soğuk algınlığı belirtileri,
- En az 3 veya 4 gün boyunca 39°C’den yüksek ateşle birlikte kalın sarı veya yeşil mukus,
- Ateş ile yüz ağrısı.
Antibiyotikleri nasıl güvenle kullanabilirim?
Antibiyotiğin kullanımda dikkat etmeniz gereken bazı kurallar vardır. Öncelikle tam olarak reçete edildiği gibi kullandığınızdan emin olun. Çocuğunuzun antibiyotiğini başka çocuğunuzda kullanmayın ya da başkasına önermeyin. Antibiyotikleri ve diğer reçeteli ilaçları güvenli bir yerde saklayın. Sahip olduğunuz hap sayısını sayın ve izleyin ve çocuğunuzun ulaşamayacağı bir yerde muhafaza edin. Çocuğunuzun bakımından sorumlu olan diğer kişileri de antibiyotik kullanımı konusunda bilgilendirin. Doktorunuzun belirttiği dozların dışına çıkmayın; belirtilen saat aralığına göre ilacı vermeyi atlamayın.