Türkiye’de aşı sayısının artmasıyla birlikte aşı olan kişi sayısı da arttı. Aşı sırası gelenlerde de her gün yeni çıkan yan etki haberleri endişeleri artırmaya başladı. Son günlerde mRNA aşılarının özellikle genç yaştaki erkeklerde kalp iltihabı yani miyokardit ve perikardit yaptığına yönelik haberlerin çıkmasıyla birlikte endişeler daha da artmış durumda. mRNA aşısı olan Biontech aşısının kalp iltihabı yapma riski var mı? Bu konuyu sizler için yazdık.
Biontech Aşısı Kalp İltihabı Yapar Mı?
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin güvenlik komitesi (CDC) 23 Haziran’da bazı genç yetişkinlerde Pfizer-BioNTech ve Moderna Covid-19 aşıları ile miyokardit ve perikardit arasında “olası bir ilişki” olduğunu söyledi. CDC’nin Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi; mRNA aşılarını almış 16-24 yaşlarındaki kişilerde beklenenden daha fazla sayıda kalp iltihabı rapor edildiğini, ancak aşının faydalarının hala risklerden açıkça daha ağır bastığını söyledi.
COVID-19 aşısı sonrası miyokardit ve perikardit nadirdir. Aşı Olumsuz Olay Raporlama Sistemi (VAERS) verilerine göre 21 Haziran 2021 itibariyle, VAERS, COVID-19 aşısı olan 30 yaş ve altı kişiler arasında 616 miyokardit veya perikardit raporu almıştır. Vakaların çoğu, özellikle erkek ergenlerde ve genç erişkinlerde mRNA COVID-19 aşılamasından (Pfizer-BioNTech veya Moderna) sonra bildirilmiştir. Tıbbi kayıt incelemeleri de dahil olmak üzere takip yoluyla, CDC ve FDA 393 miyokardit veya perikardit raporunu doğrulamıştır. CDC COVID-19 aşılaması ile bir ilişki olup olmadığını değerlendirmek için bu raporları araştırmaya devam etmektedir. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), mRNA COVID aşıları için bilgi sayfalarına risk hakkında bir uyarı ekleyeceğini belirtmiştir. CDC konu ilgili açıkladığı bildiride, yan etkinin “son derece nadir” olduğu ve çoğu vakanın hafif olduğu vurgulamıştır.
Aşı Sonrası Gelişen Kalp İltihabı Nedir?
Üç ana kalp iltihabı türü vardır; endokardit, miyokardit ve perikardit. Endokardit, kalbin odacıklarının ve kapakçıklarının iç astarının iltihaplanmasıdır. Miyokardit, kalp kasının iltihaplanmasıdır. Perikardit, kalbin etrafında bir kese oluşturan dokunun iltihaplanmasıdır. Birçok şey kalp iltihabına neden olur. Yaygın nedenler arasında viral veya bakteriyel enfeksiyonlar ve kalbe zarar veren ve iltihaplanmaya neden olan tıbbi durumlar bulunur. Aşı sonrası oluşan miyokardit ve perikarditin nedeni araştırılmaya devam edilmektedir. Kalp iltihabının rastlantı veya aşının immünolojik yan etkisi olup olmadığı araştırılmaktadır.
Sahip olduğunuz kalp iltihabının tipine ve şiddetine bağlı olarak farklı belirtileriniz olabilir. Doktorunuzun önerdiği tedavi, kalbinizin veya kapakçıklarının, kalp kasının veya kalbi çevreleyen dokunun iltihaplanması teşhisi konmuş olup olmadığına bağlı olabilir. Komplikasyonlar aritmi veya düzensiz kalp atışı ve kalp yetmezliğini içerebilir.
mRNA COVID-19 Aşılamasından Sonra Hangi Miyokardit/Perikardit Belirtilerine Dikkat Etmeliyim?
Aşağıdaki belirtilerden herhangi birine karşı tetikte olun:
- Göğüs ağrısı,
- Nefes darlığı,
- Hızlı atan, çırpınan veya çarpan bir kalbe sahip olma hissi.
- COVID-19 aşısından sonraki bir hafta içinde sizde veya çocuğunuzda bu belirtilerden herhangi birinin olduğunu düşünüyorsanız tıbbi yardım almanızda fayda var.
mRNA aşıları kimlerde daha çok kalp iltihabı yapıyor?
ABD’de teyit edilen vakalar çoğunlukla erkek ergenlerde ve genç erişkinlerde ve ikinci dozdan sonra daha sık görüldüğü bildirilmiştir. CDC verileri, 18-24 yaş arası erkeklere uygulanan 3.625.574 ikinci dozdan sonra 233 miyokardit veya perikardit bildirimi olduğunu göstermiştir (Normalde bu yaş grubunda iki ile 25 arası beklenirdi). Bu yaş grubundaki kadınlara uygulanan 5.237.262 dozdan sonra, 27 vakada görüldü (Normalde bu yaş grubunda 2 ile 18 arasında vakada görülmesi beklenirdi). Bu verilere göre genç yaştaki kadınlarda çok fazla kalp iltihabına neden olmazken genç erkeklerde kalp iltihabı gelişme riskini biraz artırıyor. Peki bu risk ne kadar diye hesaplayacak olursak oluşturduğu risk normalde 0.0000069 iken 0.00006427 oluyor. Yaklaşık milyonda altı kişide görülürken yüz bin kişide ikinci doz sonrası altı kişide görülüyor. Yani on kat artışa neden oluyor. Aşı güvenliği için bir risk teşkil edebileceği bildiriliyor.
Aşı sonrası kalp iltihabı gelişmiş vakaların ortak özellikleri
- Çoğunlukla erkek ergenlerde ve 16 yaş ve üzeri genç erişkinlerde,
- Genellikle mRNA COVID-19 aşısının ikinci dozu aldıktan sonra,
- Tipik olarak COVID-19 aşılamasından sonraki birkaç gün içinde geliştiği görülmüştür.
Güvenlik sinyalleri ilk ne zaman ortaya çıktı?
Pfizer aşısının ardından az sayıda kalp iltihabı vakasının ilk raporları Nisan sonunda İsrail’den geldi. 1 Haziran’da İsrail Sağlık Bakanlığı, aşı ve miyokardit vakaları arasında “olası bir bağlantı” olduğunu söyledi. İsrail’de Aralık 2020 ile Mayıs 2021 arasında beş milyondan fazla aşılanmış insan arasında toplam 275 miyokardit vakası rapor edilmiştir. Vakaların çoğunun, genellikle ikinci dozdan sonra, 16-19 yaşlarındaki erkeklerde olduğu rapor edilmiştir. Raporların ardından Avrupa İlaç Ajansı, Temmuz ayında rapor vermesi beklenen bir inceleme başlatmıştır.
İngiltere’de durum nedir?
16 Haziran’a kadar, İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu, Pfizer-BioNTech aşısının kullanımından sonra 53 miyokardit raporu ve 33 perikardit raporu (bir ölüm dahil) almıştır. Son verilere göre Oxford-AstraZeneca aşısından sonra 42 miyokardit (ve bir ölüm) ve 77 perikardit raporu ve Moderna aşısından sonra üç miyokardit ve bir perikardit raporu olduğunu gösteriyor.
Yapılan incelemeler sonucunda “İngiltere’de aşılarla bildirilen miyokardit ve perikardit raporlarının sayısı, genel nüfus içindeki farklı yaş gruplarında beklenen arka plan oranına benzer veya altında kalıyor ve şu anda koronavirüse karşı aşılamayı takiben artan bir riske işaret etmediği bildiriliyor.
Miyokardit ciddi bir sorun mudur?
Miyokardit ve perikardit semptomları değişebilir, ancak sıklıkla nefes darlığı, düzensiz olabilen güçlü bir kalp atışı ve göğüs ağrısını içerir. Kalp iltihabı, SARS-CoV-2’nin kendisi de dahil olmak üzere bir dizi viral enfeksiyonda görülen bir komplikasyondur. Avrupa İlaç Ajansı, kaynağa bağlı olarak, miyokardit ve perikardit insidansının yılda 100.000 kişide 1 ila 10 arasında değiştiğini belirtmektedir.
Miyokardit nadir görülen bir durum değildir ve birçok farklı virüsle ilişkilendirilebilir. İnsanların büyük çoğunluğu için miyokardit iyi huylu, kendi kendini sınırlayan bir durumdur ve NSAİ’ler olarak bilinen bazı antienflamatuar ilaçlarla kolayca tedavi edilebilir. Çok az sayıda insan için kalp kası bozulabileceği bildirilmektedir.
Bu durum gençler için ne anlama geliyor?
Kalp iltihabı genellikle bazı ilaçlarla tedavi edildikten sonra hızla iyileşmektedir. Genel olarak risk-fayda oranı aşının verilmesinden yanadır. Genç insanlarda enfeksiyon oranları hala yüksek ve şimdilerde COVID-19 komplikasyonlarıyla hastaneye gelen gençlerin sayısının arttığı görülmektedir. Gençler uzun süreli COVID geliştirme riski altındadır. Bu nedenle toplum sağlığı ve ölüm riski yüksek kişilerin korunması için aşıların gençlere de yapılması faydalı olabilir.
İngiltere’de 18 yaşın altındaki kişilerin aşılanması konusunda henüz resmi bir karar verilmemiştir. Ancak ABD’de CDC, 12 yaşın üzerindeki herkese aşı önermeye devam ettiğini belirtmektedir. Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi tarafından, önlenen toplam COVID-19 vakası sayısı göz önüne alındığında, genç erkekler arasında bile nispeten az miyokardit vakası olduğunu gösteren veriler sunuldu. Araştırmacılar, 12 ila 17 yaş arasındaki ergen erkek çocuklar arasında, her bir milyon ikinci doz aşı için 5700 covid-19 vakasının, 215 hastaneye yatış, 71 yoğun bakım ünitesine yatış ve iki ölümün önleneceğini tahmin ediyor. Buna karşı tahminen 56 ila 69 miyokardit vakası olabileceği bildirilmiştir.
Sonuç Olarak:
- Bu verilere bakıldığında özellikle 30 yaşın altındaki erkeklerde mRNA aşılarını kalp iltihabı riski olabilir. Bu risk oldukça düşüktür.
- Ancak bu yaş grubunda koronavirüs enfeksiyonu sonrası yoğun bakım riski de düşüktür.
- Genç erkeklere toplum sağlığı için aşılama yapılmasının da faydaları kaçınılmazdır.
- mRNA aşılarının kalp iltihabı riski daha çok ikinci dozdan sonra olması nedeniyle tek doz aşı yapılması belki ilerleyen dönemde gündeme gelebilir
- Genç erkeklere Çin aşısı veya Sinovac aşısı yapılması düşünülebilir.
- 18 yaş altında Biontech yerine Çin aşısı ve Rus aşısı yapılması düşünülebilir. -Önümüzdeki çıkan veriler bize yol gösterecektir.