Alerjik Rinit (Alerjik Nezle) Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Alerjik rinit (alerjik nezle) söz konusu olduğunda, bağışıklık sistemimiz tipik olarak zararsız bir maddeye anormal tepki geliştirebilir. Bu maddeye alerjen denir. Bağışıklık sistemi, tipik olarak burun, boğaz, gözler, kulaklar, cilt ve ağız çatısında semptomlara neden olan histamin ve kimyasal aracıları serbest bırakarak alerjene yanıt verir.

Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?

Alerjik rinit (Alerjik Nezle) belirtileri şunlardır:

• Burun, ağzın çatısı, boğaz ve gözlerde kaşıntı,
• Hapşırma,
• Burun tıkanıklığı,
• Burun akması,
• Göz sulanması,
• Göz altlarında koyu halkalar.

Alerjik Rinit Tipleri Nelerdir?

Alerjik rinit iki farklı şekilde ortaya çıkar:

• Mevsimsel: Mevsimsel alerjik rinit belirtileri ilkbahar, yaz ve erken sonbaharda ortaya çıkabilir. Genellikle havadaki küf sporlarına veya çimlerden, ağaçlardan ve yabani otlardan gelen polenlere karşı alerjik hassasiyete neden olurlar.
• Çok yıllık: Çok yıllık alerjik rinitli insanlar yıl boyunca semptomlar yaşarlar. Genellikle toz akarları, evcil hayvan tüyü veya kepeği, hamamböceği veya küften kaynaklanır. Altta yatan sebep olarak gizli besin alerjileri nadiren çok yıllık burun semptomlarına neden olur.

Bazı insanlar, polen mevsiminde çok yıllık semptomların kötüye gitmesi ile her iki rinit türünü de yaşayabilir. Ayrıca sigara veya diğer duman, tahriş edici ürünler, temizlik ürünleri ve diğer güçlü kokuları içeren tahriş edici maddeleri içeren rinit için alerjik olmayan nedenler de vardır.

Alerjik Rinit ve Nezle Arasındaki Fark Nedir?

Nezle ve alerji belirtileri benzer olsa da, önemli farklılıklar da vardır. Hastalık geçmişindeki ve semptomların süresindeki değişiklikler sıklıkla hangi durumun mevcut olduğuna dair ipuçları sunar.

İnsanlar, nezle veya alerjisi olup olmadığını belirlemeye çalışırken şu farklılıkları göz önünde bulundurmalıdır:

• Kaşıntılı ve sulu gözler genellikle semptomların alerjiye bağlı olduğunu belirten işaretlerdir.
• Ateş, özellikle çocuklarda, şiddetli nezle ile ortaya çıkabilir, ancak bir alerji belirtisi değildir.
• Bir boğaz ağrısı alerjiler ile ortaya çıkabilir ancak nezle ile daha sık görülür.
• Vücut ağrıları da alerji ile oluşmaz, nezle ile sık görülür.
• Alerjisi olan bazı kişilerde nezle belirtisi olmayan egzama da gelişir.

Alerjik Rinit Tanısı

Alerji uzmanları, yaşam tarzınızdaki belirtilerinizin nedenini belirlemeye yardımcı olacak ipuçlarını araştırarak ayrıntılı bir öykü alırlar. Ailenizin tıbbi geçmişini ve belirtilerinizin sıklığını ve ciddiyetini, diğer şeylerin yanı sıra, iş ve ev ortamlarınız (evcil hayvanınız da dahil olmak üzere) hakkında bilgi sizden istenecektir.

Bazen alerjik rinit, sapmış bir septum (burun deliklerini ayıran kemik ve kıkırdak eğriliği) veya burun polipleri (burun ve sinüslerin anormal büyümeleri) gibi çeşitli tıbbi durumlarda komplike olabilir. Bu koşullardan herhangi biri üşüterek daha kötü hale gelecektir. Birden fazla sorunun neden olduğu burun semptomlarının tedavisi, genellikle bir alerjist ve kulak burun boğaz uzmanı gibi başka bir uzmanın işbirliğini gerektiren zor bir tedavi gerektirebilir.

Alerji uzmanınız, cildinize küçük miktarlarda şüpheli alerjenlerin sokulduğu bir cilt testi önerebilir.

 Alerjik Rinit Tedavisi ve Korunma

Belirli alerjenler teşhis edildiğinde, alerji/immünoloji uzmanları tarafından semptomları tetikleyen alerjenlerden korunmak için bir plan geliştirmek için sizinle birlikte çalışacaktır. Örneğin, toz akarlarına veya iç mekan küflerine alerjiniz varsa, bu alerjenleri evinizde mümkün olduğunca azaltmak için adımlar atmak isteyeceksiniz.

Polen gibi dış mekan alerjileri için, korunma önlemleri arasında polen sayısı yüksek olan zamanlarda dış mekan aktivitelerinin sınırlandırılması vardır.

İmmünoterapi (alerji aşıları), alerjik rinitten muzdarip birçok kişi için uzun süreli rahatlama sağlayan kanıtlanmış bir tedavi yaklaşımıdır.

Diğer bir alerji immünoterapi formu, ABD’de dil altı alerji tabletleri adı verilen immünoterapi (SLIT) yöntemidir. Aşıdan ziyade, alerji tabletleri alerjenlerin dil altında genellikle günlük olarak uygulanmasını içerir.

Alerji uzmanı alerjik rinit semptomlarını azaltmak için ilaç yazabilir. Bu ilaçlar nazal kortikosteroid spreyleri, antihistamin ilaçları, nazal antihistamin spreyleri veya dekonjestan hapları içerebilir.

Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi) için alerji ilaçlarının çoğunluğu, ağaç polenleri her baharda havaya çıkmadan ve alerji semptomları gelişmeden önce başlanırsa en iyi şekilde etkili olur. İlkbahar alerjenleri ile temasa geçmeden önce alerji ilaçları alınmaya başlanırsa, ilaç histamin ve diğer kimyasalların salınımını önleyebilir. Sonuç olarak, alerji semptomlarının gelişmesi önlenir veya daha az şiddetlidir.

Alerjik Rinit İlaç Tedavisi

İntranazal kortikosteroidler

İntranazal kortikosteroidler alerjik rinit tedavisinde en etkili ilaç sınıfıdır. Burun tıkanıklığını, hapşırmayı, kaşıntıyı ve burun akıntısını önemli derecede azaltabilir.

Antihistaminikler

Antihistaminikler yaygın olarak alerjik rinit tedavisinde kullanılır. Bu ilaçlar, alerjik bir reaksiyon meydana geldiğinde vücutta salınan tahriş edici kimyasal olan histamin etkilerine karşı gelir. Diğer kimyasallar da dahil olsa da, histamin, semptomlara neden olmaktan öncelikle sorumludur. Antihistaminikler, göz damlaları, burun spreyleri ve en sık olarak oral tabletler ve şurupta bulunur.

Dekonjestanlar

Dekonjestanlar şişmiş burun dokusunun neden olduğu tıkanıklığı ve baskıyı hafifletmeye yardımcı olur. Antihistaminik içermezler, bu nedenle antihistaminik yan etkilere neden olmazlar. Diğer alerjik rinit semptomlarını hafifletmezler. Oral dekonjestanlar reçeteli ve reçetesiz ilaçlar olarak temin edilebilir ve genellikle antihistaminikler veya diğer ilaçlar ile birlikte kullanılır.

Burun spreyleri

Reçetesiz salin burun spreyleri, kuru burun pasajları veya kalın burun sümüğü gibi semptomları önlemeye yardımcı olacaktır. Dekonjestan nazal spreylerin aksine, bir salin nazal sprey gerektiğinde sıkça kullanılabilir. 

Lökotrien yolu inhibitörleri

Lökotrien yolu inhibitörleri (mon, zafirlukast ve zileuton), vücutta alerjik rinit semptomlarına neden olabilecek bir madde olan lökotrien etkisini bloke eder. Bu ilaçlar ayrıca astımı tedavi etmek için kullanılır.

Alerjik Rinitte Aşı Tedavisi

İlaçlar ile tedaviye iyi cevap vermeyen ya da ilaçlardan yan etkileri olan, kaçınılmaz olan alerjene maruz kalan ya da alerjilerine daha kalıcı bir çözüm isteyen kişiler için immünoterapi önerilebilir. İmmünoterapi alerjik semptomların kontrolünde çok etkili olabilir, ancak alerjik olmayan rinit tarafından üretilen semptomlara yardımcı olmaz.

İki tip immünoterapi mevcuttur: Alerji aşıları ve dil altı tabletleri.

• Alerji aşıları: Üç ila beş yıl sürebilen bir tedavi programı, bir koruma dozuna ulaşıncaya kadar artan dozlarda sıkça uygulanan, seyreltilmiş bir alerji ekstraktı enjeksiyonlarından oluşur. Daha sonra enjeksiyon programı, aynı doz enjeksiyonlar arasında daha uzun aralıklarla verilecek şekilde değiştirilir. İmmünoterapi, vücudun alerjenin etkilerine karşı direnç oluşturmasına yardımcı olur, alerjene maruz kalmanın neden olduğu semptomların yoğunluğunu azaltır ve bazen cilt testi reaksiyonlarını gerçekten ortadan kaldırabilir. Direnç birkaç ay içinde geliştikçe, semptomların iyileşmesi gerekir.

Dil altı tabletleri: Alerji mevsimi başlamadan birkaç ay önce başlayarak hastalar her gün dilin altında bir tablet çözer. Tedavi üç yıl boyunca devam edebilir. Bu yöntemle sadece birkaç alerjen (bazı ot ve kanarya otu polenleri ve ev tozu akarı) tedavi edilebilir, ancak gelecek için umut verici bir tedavi yöntemidir.

Alerjik Rinit Burun Kanaması Yapar Mı?

Evet, alerjik rinit burun kanamasına yol açabilir. Alerjik rinitte, burun mukozası iltihaplanır ve hassaslaşır. Bu iltihaplanma burun içindeki kılcal damarların genişlemesine ve hassasiyetine yol açabilir. Alerjik rinitin neden olduğu burun akıntısı, kaşıntı ve tıkanıklık nedeniyle burun sık sık kaşınır veya silinir, bu da hassas kılcal damarların zedelenmesine ve burun kanamasına neden olabilir.

Alerjik rinit ile ilişkili burun kanaması genellikle hafif ve kısa süreli olur. Ancak sık tekrarlıyorsa, alerji belirtilerinin kontrol altına alınması ve burnu nemlendirmek için uygun burun spreylerinin kullanılması önerilir. Burun damarı yapısını güçlendiren ve nemlendiren tedavi yöntemleri de burun kanamalarını azaltmada etkili olabilir.

Alerjik Rinit İçin Çocuk Alerji Uzmanı

Çocuk alerji uzmanları alerjik rinit teşhisinde çok deneyimli ve bu konuda özel eğitim alan aynı zamanda çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı olan doktorlardır. Bu nedenle mümkünse çocuk alerji uzmanına gidilmesinde fayda vardır.

Doktora Giderken Yapılmış Tetkiklerinizi Getirin

Alerjik rinit belirtisi için çocuk alerji uzmanına giderken mutlaka daha önce yapılmış tetkiklerinizi, çekilmiş röntgenlerinizi götürmenizde fayda var. Çünkü daha önce yapılmış olan tetkiklerin boşu boşuna yeniden yapılması engellenmiş olur.

Doktora Gitmeden Bir Hafta Öncesinde Bazı İlaçları Kesin

Mümkünse ağızdan alınan alerji ilaçları, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, antihistaminiklerin kesilmesi gerekir. Çünkü alerjik rinit teşhisi için alerji testi gerekeceği için bu ilaçlar da alerji testinin sonuçlarını etkileyeceği için 1 hafta öncesinden bu ilaçların kesilmesi gerekir. Burun spreyleri ve nefes açıcı spreyler alerji testini etkilemez. Kesilmesine gerek yoktur. Antibiyotik kullanıyorsanız kesmenize gerek yoktur.

Aç Kalmaya Gerek Yoktur

Alerjik rinit teşhisi için gereken tetkikler için genellikle aç kalmaya gerek yoktur. Bu nedenle kahvaltı yaparak gelinmesinde fayda vardır.

Sorularınızı Not Alarak Gelin

Alerjik rinit teşhisi için doktora giderken kafanızdaki soruları bir yere not alabilirsiniz. Aksi taktirde muayene sonrası sorularınızı unutmuş olarak eve gelebilirsiniz.