Sivrisinekler, ısırıkları alerjik reaksiyonlara neden olan yaz aylarında yaygın olarak bulunan rahatsız edici böceklerdir. Sivrisinek alerjisi, küçük veya büyük lokal reaksiyonlar, hatta sistemik reaksiyonlar şeklinde kendini gösterebilir.
Sivrisineklerin tükürüğünde birçoğu alerjik olan otuzdan fazla protein vardır. Sivrisineğin sokması ile vücut bağışıklık sistemi bu proteinlere karşı alerjik reaksiyon gösterir ve sineğin soktuğu yerde şişlik oluşur.
Sivrisinek ısırmalarında ne tür reaksiyonlar görülür?
Sivrisinek ısırığı sonucunda, kısa sürede 2-10 mm büyüklüğünde etrafı kızarık şişlik oluşur. Daha sonraki 24-36 saatte benzer büyüklükteki kaşıntılı kabarıklıkların sayısı artar ve birkaç gün içinde azalır. Bazı kişilerde sivrisinek ısırığından kısa süre sonra genellikle 3 cm’den büyük lokal reaksiyonlar oluşabilir. Oluşan reaksiyonların üstü bir süre sonra su toplayabilir. Bazı kişilerde, bu büyük lokal reaksiyonla birlikte ateşte olabilir. Bu çocuklar başka bir hastalığı olmayan sağlıklı çocuklardır. Büyük lokal reaksiyonlar genellikle 3-10 gün içinde iyileşir. Bazı çocuklarda nadiren akut yaygın ürtiker, serum hastalığı ve alerjik şok (anafilaksi) gibi sistemik alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
Hangi çocuklarda sistemik alerjik reaksiyon riski fazladır?
Küçük çocuklar bağışıklık kazanmadıkları için sistemik reaksiyon gelişme riski daha fazladır. Ayrıca doğuştan veya sonradan ortaya çıkmış bağışıklık bozukluğu olan, mastositoz hastalığı olan çocuklarda da risk daha fazladır.
Tanı nasıl konulur?
Sivrisinek alerjisinin tanısı için önce ayrıntılı bir öykü alınmalı ve muayene yapılmalıdır. Büyük lokal veya sistemik alerjik reaksiyon oluşan hastalarda, kandan veya deriden yapılan alerji testleri ile sivrisinek alerjisi tanısı konulabilir. Fakat kandan ve deriden yapılan alerji testlerinin alerjiyi gösterme oranı yüksek değildir. O nedenle negatif olması sivrisinek alerjisi olmadığı anlamına gelmemektedir. Sivrisinek ısırığı ile normal reaksiyon veren kişilerde alerji testleri yapmaya gerek yoktur.
Sistemik reaksiyon gelişen çocukların, bağışıklık yetmezliği yönünden araştırılması da gerekir.
Tedavide ne yapılmalıdır?
Tedavide ilk yapılması gereken sivrisineklerden uzak durmaktır. Sivrisineklere maruziyetin beklendiği durumlarda ısırmalarını engellemek için koruyucu elbiseler giyilmeli ve vücuda sivrisinekleri uzaklaştırıcı ilaçlardan sıkılmalıdır. Bu ilaçlar 2 aydan büyük çocuklarda kullanılabilir. Gece, uykuda korumak için çocuğun yatağına cibinlik yapılması yararlı olur. Cibinliğe koruyucu ilaç sıkılması koruyucu etkiyi artırır. Ayrıca sivrisinek ısırmasına karşı reaksiyon verdiği bilinen çocuklarda koruyucu olarak antihistaminikler bir süre verilebilir.
Sivrisineğin ısırması sonucu, reaksiyon olan durumlarda ise antihistaminik içeren ilaçlar ağızdan verilmeli ve şişlik ve kızarıklığın olduğu bölgeye kortizonlu kremler 5-10 gün sürülmelidir. Sistemik reaksiyonlarda ise 5-7 gün ağızdan kortizon verilmelidir. Ateşle birlikte olan büyük lokal reaksiyonlarda ateş düşürücü ilaçlar verilmelidir. Antibiyotikler enfeksiyon durumu yoksa kullanılmamalıdır.
Sivrisinek alerjisi için aşı tedavisi ile ilgili çalışmalar olmakla birlikte yararı kanıtlanmamıştır.
Sivrisinek alerjisi zamanla düzelir mi?
Sivrisineklere karşı duyarlanan ve giderek şiddetli reaksiyon veren küçük çocuklarda 5 yaşından sonra duyarlılığın kaybolmasıyla büyük reaksiyonlar da kaybolur.
Sonuç olarak;
– Sivrisinek ısırığına alerji yaz aylarında oldukça sık görülmektedir.
– Bu çocukların bir kısmında büyük lokal veya sistemik reaksiyonlar olmaktadır.
– Altta yatan bazı hastalık durumlarında sistemik reaksiyon riski daha da artmaktadır.
– Tanı öykü ve muayene ile konulmakta, deriden ve kandan yapılan alerji testleri ile desteklenmektedir.
– Tedavide sivrisineklerden uzak durulmalı ve koruyucu önlemler alınmalıdır.
– Reaksiyon gelişen durumlarda şiddetine göre antihistaminik ve kortizon içeren ilaçlar kullanılmalıdır.