Alerjik rinit (alerjik nezle) veya saman nezlesi olarak da adlandırılan durum çocuklarda sık görülen alerjik hastalıklardan birisidir.  Burun içindeki dokunun çeşitli alerjenlerle uyarıldığı ve bunun sonucunda akıntı, tıkanıklık, kaşıntı ve hapşırma gibi şikayetlerin ortaya çıktığı kronik yangısal bir hastalıktır.

Çocuklarda Alerjik Rinit Sıklığı Nedir?

Alerjik rinit çocuklarda en sık görülen alerjik hastalıklardan birisidir. Ülkemizde yapılan çeşitli çalışmalarda görülme sıklığının %25’lere kadar çıktığı saptanmıştır. Fakat ortalama %5-15 oranında görülmektedir. Sıklığı, değişen yaşam koşulları ile giderek artmaktadır.

Alerjik Rinitin Nedenleri Nelerdir?

Alerjik rinitin en önemli nedeni kalıtımdır. Anne, baba veya kardeşlerinde alerjik hastalık olan çocuklarda alerjik rinit gelişme olasılığı daha yüksektir. Kalıtımın etkisi, tek yumurta ikizlerinde alerjik rinit görülme olasılığının %60’lara çıkması ile açık bir şekilde görülmektedir. Ayrıca daha önce alerjik egzama ve besin alerjisi olan çocuklarda da alerjik rinit gelişme olasılığı artmaktadır. Fakat alerjik rinit gelişimi sadece kalıtım nedeniyle olmamakta çevresel etkiler de bu durumun oluşmasında çok önem taşımaktadır. Son yıllarda yaşam koşullarında olan değişikliklerin alerjik hastalıkların gelişimini tetiklediği gösterilmiştir. Hava kirliliği, sigara dumanına maruziyet, endüstriyel beslenme ürünleri, sık antibiyotik kullanımı, apartman yaşamı,  gibi birçok faktörün alerjik hastalıkları artırıcı rol oynadığı gösterilmiştir.

Alerjenler Alerjik Rinite Neden Olur mu?

Genetik olarak alerjiye yatkın kişilerde çeşitli alerjenlerle karşılaşmak alerjik rinitin ortaya çıkmasına neden olur.  En yaygın tetikleyici faktörler solunum yolu ile alınan alerjenlerdir. Bunlar yaşanılan yere ve ikilime göre değişiklik göstermektedir. Bu alerjenlerin en önemlileri ev tozu akarları,  polenler, küf sporları, evcil hayvanlar ve hamam böceğidir. Bu alerjenlerin etkisi ortamda bulunma zamanı ve yoğunluğuna göre değişmektedir.

Alerjik Rinitin Belirtileri Nedir?

Alerjik rinitin en önemli belirtileri; burunda kaşıntı, hapşırma, akıntı, tıkanıklık ve öksürüktür. Bazı hastalarda burun tıkanıklığı ön planda iken, bazılarında burunda kaşıntı, akıntı ve hapşırma ön plandadır. Özellikle burun tıkanıklığının sık görüldüğü hastalarda genize olan akıntı nedeniyle öksürük en önemli belirti olabilir. Bu durumda da çocuklar kronik öksürük nedeniyle doktorlara getirilmektedir. Burun tıkanıklığı nedeniyle geceleri horlama ve ağzı açık uyuma,  rahat uyuyamadıkları için de gündüz yorgunluk, sersemlik ve iştahsızlık belirtileri olabilir.

Bunların yanında daha az görülmekle birlikte burun kanaması, boğazda ve kulakta kaşıntı, tat ve koku alma bozukluğu, ağız kokusu gibi belirtiler olabilir.

Belirtiler mevsime göre değişir mi?

Alerjik rinitli çocuklarda bulgular,  alerjikse duyarlı olduğu alerjenin mevsimine göre değişir. Polenlere alerjik olan çocukların özellikle bahar aylarında yakınmaları artar. Akarlara duyarlı olan çocuklarda da akarların yıl boyu bulunması nedeniyle yakınmalar yıl boyu devam eder. Çocuk alerjik değilse özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları ile tetiklendiği için genellikle sonbahar ve kış aylarında yakınmaları daha fazla görülür.

Alerjik Rinit Belirtileri Olduğunda Ne Yapılmalıdır?

Eğer bir çocukta alerjik rinit belirtileri varsa mümkünse bu konuda eğitimli ve deneyimli olan çocuk alerji uzmanına götürülmelidir. Doğru tanının konulması çok önemlidir. Alerjik rinit genellikle diğer alerjik hastalıklarla birlikte görülmekte onun için bütün alerjik hastalıkları tedavi etme konusunda eğitimli olan çocuk alerji uzmanları tarafından bu tedavinin düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca aşı tedavisi gerektiğinde bu tedavi de bu konuda sadece alerji uzmanlarının eğitimli olması nedeniyle onlar tarafından yapılmalıdır.

Alerjik Rinit Belirtileri İle Doktora Giderken Ne Yapılmalıdır?

Doktora giderken daha önce yapılmış tetkikler ve kullanılan ilaçlar varsa birlikte getirilmelidir. Bu yapılan tetkiklerin gereksiz tekrar yapılmasını önleyeceği gibi tanının da daha çabuk koyulmasını sağlayacaktır.

Doktora Gitmeden Önce Bazı İlaçların Kesilmesi Gerekir Mi?

Alerjik rinit bulguları olan bir çocuk, alerji uzmanına götürülürken, ciltten alerji testi gerektiğinde yapılabilmesi için testi etkileyen antihistaminik içeren alerji şurup ve hapları, bazı öksürük şurupları ve soğuk algınlığı ilaçlarının 1 hafta önceden kesilmesi gerekmektedir. Burun spreyleri ve nefes açıcı spreyler, antibiyotikler testi etkilemez.

Doktora Giderken Çocuk Aç Mı Olmalı?

Alerji tetkiklerinin yapılması için çocuğun aç olmasına gerek yoktur. Aksine ciltten alerji testi yapılırken stres nedeniyle kan şekeri düşebileceği için tok olması daha yararlı olacaktır.

Alerjik Rinit Teşhisi Nasıl Yapılır?

Alerjik rinit (alerjik nezle) teşhisi için önce ayrıntılı bir öykü alınır. Daha sonra ayrıntılı muayene yapılır. Hem alerjik rinitle ilgili hem de astım ve atopik egzama gibi diğer alerjik hastalıklarla ilgili bulgulara bakılır. Daha sonra kandan ve ciltten alerji testleri yapılır. Ciltten yapılan testler daha güvenilir sonuç vermektedir. Alerji testleri 1 aydan sonra yapılabilmekle birlikte alerjik rinit için 2-3 yaşından sonra yapılması daha uygundur. Birlikte astım şüphesi varsa ve çocuğun yaşı da uygunsa solunum fonksiyon testi yapılabilir.

Alerjik rinit teşhisi laboratuvar tetkikleriyle direkt olarak konulmamaktadır. O nedenle hastanın bu konuda eğitimli ve deneyimli uzmanlar olan çocuk alerji uzmanları tarafından bütün bilgileri değerlendirilerek teşhis konulması çok önemlidir.

Alerjik Rinit (Alerjik Nezle) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Alerjik rinit tedavisinde ilk olarak alerji testlerinde eğer bir alerjene duyarlılık saptandı ise ondan olabildiğince uzak durmak için önlemler alınmalıdır. Esas olarak ağızdan alerji şurup ve hapları ve kortizon içeren burun spreyleri kullanılmalıdır. Eğer hastada birlikte astım da varsa ona yönelik ilaçlar da kullanmalıdır.

Alerjik Rinit Tedavisinde  Alerji aşıları (İmmünoterapi) Yararlı Mıdır?

Eğer hastanın herhangi bir alerjene duyarlılığı var ve ilaçlar ve çevre önlemleri ile yeterince kontrol sağlanamazsa alerji aşısı yapılabilir. Alerjik rinitte aşı tedavisi yüksek oranda başarılıdır. Ayrıca astım gelişimini de ilaçlardan farklı olarak azaltmaktadır.

Alerjik Rinit Tedavisinde Tamamlayıcı Tedaviler Yararlı Mıdır?

Alerjik rinit tedavisinde akupunktur, biorezonans, bitkisel ilaçlar gibi alternatif ve tamamlayıcı çeşitli tedavi yöntemleri sıklıkla kullanılmakla birlikte bugüne kadar yararları kanıtlanmış değildir. Aksine yan etkileri olabilir. Bu konuda dikkatli olunmalıdır.

Alerjik Rinit Neden Önemlidir?

Alerjik rinitli çocuklar burun tıkanıklığı nedeniyle gece rahat uyuyamadığı için gündüz sersemlik, yorgunluk, iştahsızlık ve okul başarısızlığı olabilir. Burun tıkanıklığı uzun süre devam ettiğinde yüzde şekil bozukluğu olabilir.

Burun tıkanıklığına bağlı olarak çocuklarda kulak problemleri ve kronik sinüzit gelişebilir.

Ayrıca alerjik rinit yüksek oranda astımla birliktedir. Eğer alerjik rinit iyi tedavi edilmezse astım gelişimini tetikleyebilir. O nedenle erken dönemde teşhis konulması,  tedavisinin iyi bir şekilde yapılması ve izlenmesi çok önemlidir.

Sonuç olarak;

-Alerjik rinit burun dokusunun çeşitli alerjenlerle uyarısı sonucunda ortaya çıkan kronik yangısal bir hastalıktır.

-Alerjik rinit hem dünyada hem de ülkemizde en sık görülen alerji hastalıklardan birisidir.

-Burunda tıkanıklık, hapşırma, kaşıntı, öksürük en önemli bulgularıdır.

-Belirtiler duyarlı olunan alerjene göre mevsimsel değişkenlik gösterebilir.

-Alerjik rinit gelişiminde kalıtım en önemli etkendir. Fakat çevresel etkenler de kalıtımla etkileşerek gelişiminde rol oynamaktadır.

-Çeşitli alerjenler alerjik rinit gelişimine yatkın olan çocuklarda tetikleyici rol oynayarak hastalığın ortaya çıkmasına neden olur.

-Alerjik rinit belirtileri olduğunda mümkünse çocuk alerji uzmanlarına gidilmelidir.

-Doktora giderken ciltten yapılacak olan alerji testini etkilediği için antihistaminik içeren ilaçlar 1 hafta önceden kesilmelidir.

-Doktora giderken çocuğun aç olmasına gerek yoktur.

-Alerjik rinit teşhisi hastanın bulguları ve ciltten ve kandan yapılan alerji testleri ile konulur.

-Alerjik rinit tedavisinde duyarlı olunan alerjenden kaçınma ve ilaç tedavisi şeklinde yapılır.

-Alerjenden kaçınma ve ilaçlarla hastalık kontrol altına alınamazsa alerji aşısı (immünoterapi) yüksek oranda başarılıdır.

-Alerjik rinit tedavisinde çeşitli alternatif ve tamamlayıcı tedavilerin bugüne kadar yararı gösterilememiştir.

-Alerjik rinit iyi tedavi edilmediği takdirde çocuğun yaşam kalitesini ve okul başarısını etkileyen ve çeşitli sağlık problemlerine yol açan önemli bir hastalıktır.

Önemli Not;

Çocuk Alerji uzmanları (yeni adıyla Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı) doğumdan 18 yaşına kadar görülen astım ve alerjik hastalıklar konusunda özel eğitim alarak Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı diploması alan ve aynı zamanda da Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olan doktorlardır.

Randevu ve Bilgi Formu